อัญชัน (Clitoria ternatea) เป็นไม้เลื้อย ลำต้นอ่อนมีขนนุ่ม ลำต้นยาวได้ถึง 5 เมตร ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับ มีใบย่อย 3-9 ใบ รูปรีแกมขอบขนานหรือรูปรีแกมไข่กลับ กว้าง 1-3 ซม. ยาว 2-5 ซม. ดอกเดี่ยว ออกที่ซอกใบ กลีบดอกรูปดอกถั่ว สีน้ำเงิน ม่วงหรือขาว ตรงกลางกลีบสีเหลืองหม่นขอบสีขาว ผลเป็นฝัก รูปดาบ โค้งเล็กน้อย ปลายเป็นจะงอย แตกเป็น 2 ฝา เมล็ดรูปไต จำนวน 6-10 เมล็ด
สรรพคุณของดอกอัญชัน:
บำรุงสายตา
ดอกอัญชันมีสารแอนโทไซยานิน (Anthocyanin) ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพสูง ช่วยปกป้องดวงตาจากแสงแดด มลภาวะ และอนุมูลอิสระที่ทำลายเซลล์จอประสาทตา ดอกอัญชันยังช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังดวงตา ทำให้ตาชุ่มชื้นและมองเห็นได้ดีขึ้น
บำรุงเส้นผม
ดอกอัญชันมีสารฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ซึ่งช่วยบำรุงรากผมให้แข็งแรง ป้องกันผมร่วง ผมหงอก และผมแตกปลาย ดอกอัญชันยังช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังหนังศีรษะ ทำให้เส้นผมแข็งแรงและดกดำขึ้น
รักษาโรคเบาหวาน
ดอกอัญชันมีสารไคโตซาน (Chitosan) ซึ่งช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ดอกอัญชันยังช่วยเพิ่มการเผาผลาญอาหารและลดการดูดซึมน้ำตาลเข้าสู่ร่างกาย ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง
แก้ตาฟาง ตาแฉะ ตาพร่ามัว
ดอกอัญชันมีสารแอนโทไซยานิน ซึ่งช่วยบำรุงสายตา ดอกอัญชันยังช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังดวงตา ทำให้ตาชุ่มชื้นและมองเห็นได้ดีขึ้น
แก้หวัด คัดจมูก
ดอกอัญชันมีสารฟลาโวนอยด์ ซึ่งมีคุณสมบัติในการต้านการอักเสบและต้านไวรัส ดอกอัญชันจึงช่วยบรรเทาอาการหวัด คัดจมูก และแพ้อากาศ
แก้ท้องเสีย
ดอกอัญชันมีสารแทนนิน (Tannin) ซึ่งมีคุณสมบัติในการยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ดอกอัญชันจึงช่วยบรรเทาอาการท้องเสีย
แก้อาเจียน
ดอกอัญชันมีสารแทนนิน ซึ่งมีคุณสมบัติในการยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ดอกอัญชันจึงช่วยบรรเทาอาการอาเจียน
แก้คลื่นไส้
ดอกอัญชันมีสารแทนนิน ซึ่งมีคุณสมบัติในการยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ดอกอัญชันจึงช่วยบรรเทาอาการคลื่นไส้
แก้ปวดประจำเดือน
ดอกอัญชันมีสารแอนโทไซยานิน ซึ่งช่วยบำรุงมดลูก ดอกอัญชันยังช่วยบรรเทาอาการปวดประจำเดือน
บำรุงผิวพรรณ
ดอกอัญชันมีสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพสูง ช่วยปกป้องผิวจากแสงแดด มลภาวะ และอนุมูลอิสระที่ทำลายเซลล์ผิว ดอกอัญชันยังช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิว ทำให้ผิวเนียนนุ่ม กระจ่างใส
ชะลอวัย
ดอกอัญชันมีสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพสูง ช่วยชะลอการเกิดริ้วรอยและจุดด่างดำ ดอกอัญชันยังช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิว ทำให้ผิวเนียนนุ่ม กระจ่างใส
น้ำชาอัญชันเป็นเครื่องดื่มสมุนไพรที่มีประโยชน์มากมาย สามารถทำได้ง่าย ๆ ดังนี้
ส่วนผสม:
- ดอกอัญชันแห้ง 10 ดอก
- น้ำ 2 ถ้วย
- น้ำตาลทรายแดง 1 ช้อนโต๊ะ (หรือตามชอบ)
วิธีทำ:
- ล้างดอกอัญชันแห้งให้สะอาด
- ต้มน้ำให้เดือด
- ใส่ดอกอัญชันแห้งลงในน้ำเดือด
- ลดไฟลงและต้มต่ออีก 5 นาที
- กรองดอกอัญชันออก
- เติมน้ำตาลทรายแดงลงไป คนให้เข้ากัน
- น้ำชาอัญชันพร้อมเสิร์ฟ
น้ำชาอัญชันสามารถดื่มร้อนหรือเย็นก็ได้ ดื่มเป็นประจำจะช่วยบำรุงสายตา บำรุงเส้นผม แก้หวัด แก้ท้องเสีย แก้ปวดประจำเดือน และชะลอวัย
ดอกอัญชันเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณมากมาย แต่ก็มีโทษและข้อควรระวังที่ควรทราบ ดังนี้
- มีฤทธิ์ละลายลิ่มเลือด จึงไม่ควรรับประทานในผู้ที่รับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น วาร์ฟาริน
- มีฤทธิ์กระตุ้นการบีบตัวของมดลูก จึงไม่ควรรับประทานในหญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร
- มีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด จึงไม่ควรรับประทานในผู้ที่รับประทานยาลดน้ำตาลในเลือด
- มีฤทธิ์ระบายอ่อนๆ จึงไม่ควรรับประทานในผู้ที่มีอาการท้องเสีย
- มีฤทธิ์ระคายเคืองต่อผิวหนัง จึงไม่ควรรับประทานสดหรือรับประทานในปริมาณมากเกินไป