กะทกรกและเสาวรสเป็นผลไม้ที่มาจากพืชในวงศ์ Passionflower (Passifloraceae) ทั้งสองชนิดมีลักษณะทางพฤกษศาสตร์ที่คล้ายคลึงกัน แต่มีความแตกต่างที่สำคัญบางประการ
ลักษณะทั่วไปของกะทกรก
กะทกรกและเสาวรสเป็นไม้เลื้อยที่มีลำต้นยาวและอ่อน ใบมีสีเขียว รูปหัวใจหรือรูปไข่ ดอกมีขนาดใหญ่ สวยงาม มีหลายสี เช่น ม่วง ฟ้า ชมพู เหลือง ส้มและขาว ผลเป็นรูปไข่ กลม หรือทรงกระบอก มีขนาดตั้งแต่เล็กเท่านิ้วไปจนถึงใหญ่เท่าลูกปิงปอง
กะทกรกมีชื่อเรียกอื่น ๆ ว่า กระโปรงทอง รก ตำลึงฝรั่ง เถาสิงโต ผักแคบฝรั่ง หญ้ารกช้าง เป็นต้น
เสาวรสมีชื่อเรียกอื่น ๆ ว่า กะทกรกฝรั่ง กะทกรกสีดา กะทกรกยักษ์ เป็นต้น
ความแตกต่าง
ความแตกต่างที่สำคัญระหว่างกะทกรกและเสาวรสมีดังนี้
- รสชาติ กะทกรกมีรสเปรี้ยวมากกว่าเสาวรส บางครั้งอาจมีรสขมเล็กน้อย เสาวรสมีรสเปรี้ยวอมหวาน
- เนื้อหุ้มเมล็ด กะทกรกมีเนื้อหุ้มเมล็ดสีเหลืองหรือสีส้ม เสาวรสมีเนื้อหุ้มเมล็ดสีเหลืองหรือสีส้ม อาจมีสีม่วงหรือสีน้ำตาลอ่อน
- รก กะทกรกมีรกสีขาวอยู่ภายในผล เสาวรสไม่มีรก
- สายพันธุ์ กะทกรกมีสายพันธุ์มากกว่าเสาวรส กะทกรกสายพันธุ์ที่พบในประเทศไทย เช่น กะทกรกไทย กะทกรกป่า กะทกรกหอม กะทกรกเหลือง เสาวรสสายพันธุ์ที่พบในประเทศไทย เช่น เสาวรสฝรั่ง เสาวรสสีม่วง เสาวรสสีเหลือง
สรุปความแตกต่างระหว่างกะทกรกและเสาวรสมีดังนี้
คุณสมบัติ | กะทกรก | เสาวรส |
---|---|---|
ชื่อวิทยาศาสตร์ | Passiflora foetida | Passiflora edulis |
ถิ่นกำเนิด | ทวีปอเมริกาใต้ | ทวีปอเมริกาใต้ |
ขนาดผล | เล็ก | ใหญ่ |
สีเปลือก | แข็ง สีแดงอมม่วง | บาง สีแดง |
สีเมล็ด | ขาว | ดำ |
รสชาติเยื่อหุ้มเมล็ด | ขมหรือเปรี้ยว | เปรี้ยวอมหวาน |
ประโยชน์
กะทกรกและเสาวรสเป็นผลไม้ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง มีวิตามินซี วิตามินบี แคโรทีน และโพแทสเซียมสูง มีประโยชน์ต่อสุขภาพดังนี้
- ช่วยบำรุงผิวพรรณให้เปล่งปลั่งสดใส
- ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง
- ช่วยบำรุงสายตา
- ช่วยป้องกันโรคหัวใจ
- ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง
ข้อควรระวัง
กะทกรกและเสาวรสเป็นผลไม้ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง แต่มีข้อควรระวังบางประการดังนี้
- ผลกะทกรกหรือเสาวรสอ่อนมีพิษสารไซยาโนเจน สารพิษชนิดนี้สามารถสลายตัวได้เมื่อนำไปต้มจนสุก ดังนั้นจึงควรรับประทานผลกะทกรกอ่อนอย่างระมัดระวัง
- กะทกรก หรือ เสาวรสมีฤทธิ์เย็น หากรับประทานมากเกินไปอาจทำให้เกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ หรือท้องเสียได้
- กะทกรก หรือ เสาวรสมีฤทธิ์ขับปัสสาวะ หากรับประทานมากเกินไปอาจทำให้เกิดอาการขาดน้ำได้
นอกจากนี้ ผู้ที่มีอาการแพ้พืชตระกูล Passionflower เช่น กะทกรกและเสาวรส ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานผลไม้เหล่านี้